HORN PLEASE!
Hindistan özel bölümümüzün Hindistan ile ilgili genel notlarımız içinde önemli bir yer edineceğini düşündüğümüz Hindistan Ulaşım sayfamızdasınız. Malum bambaşka bir kültür Hindistan. Dinlerinden, yemeklerine, yaşam biçimlerinden, sağlık koşullarına, festivallerinden sohbetlerine kadar her şeye etki eden yerel kültürde iklimin ve kalabalık nüfusun etkileri görülüyor. Ulaşım da başlı başına işlenecek bir başlık. Hem turistik yardımcı notlar, hem de kültürel katkıları açısından. Şehir içi ulaşım notlarına genelde ilgili şehirde değinecek olsak da genel bilgileri de burada bulacaksınız.
HİNDİSTAN TRENLERİ
Hindistan Dünya’nın hat uzunluğu bakımından dördüncü büyük demiryolu ağına sahiptir. (Sırasıyla ABD, Rusya ve Çin’den sonra). Senede 9 milyarın üzerinde insan ve tonlarca yük taşınır. Şehirler arası yollarda da şehir içinde de öncelikli ulaşım aracımız olacak Hint Trenleri ile ilgili turistik bazı bilgiler:
- Hindistan’da tren bileti almak biraz zordur: “Hindistan’da tren bileti nasıl alınır?” sorusunun cevabı bizce kolay değil! 2 ay önce online ortamda rezervasyona açılıyor ve siz o online ortamdan bi’ şekilde bilet alamıyorsunuz. (Belki gelişiyordur şimdi) Bir şekilde turist acentelara giderseniz, onlar da size fahiş fiyatlardan taksi satmaya çalışıyor. Sinirlenip istasyonlara gittiğinizde de size yardımcı olan adamlar bir şekilde bilet ofisine girişinizi engelleniyor (güzel kandırıldık) ve başka bilet ofislerine yolluyorlar. Siz zorlayın ve garlardan tourist reservation office‘lerden biletinizi alın.
- Her Tourist Reservation Office gerçek değildir: Biletimizi almamız gereken yerler tourist reservation ofisleridir. Garlarda orijinali bulunur, özel turizm acentelerinin ise hepsi devlete bağlı olduğunu iddia eder ki doğru olsa da anlamak pek kolay değil.
- Muson Dönemi Tren Rötarları Sıktır: Özellikle taşan nehirler ve yıkılan köprüler sebebiyle çok sayıda tren seferi muson döneminde aksayabilir. Mevsime göre önlem almakta fayda var.
- Hint Trenlerinde Kapasite Aşılır: Evet ülke çok kalabalık ama gerçekten aşırı kalabalık. Hayatın her anına yansıdığı gibi trenlere de yansıyor. Üst sınıf kompartımanlar dışında ayakta yolcu, ayakta fazla yolcu, ayakta daha da fazla yolcu görebilirsiniz. Trenlerin üstünde (evet bildiğin tavanda) seyahat edenleri de görebilirsiniz. Boşuna “Incredible India” demiyorlar.
- Numarasız Biletle Trene Binilebilir: İkinci sınıf kompartıman yolculuklarında için yer bulamadıysak ‘genel bilet’ alabilir ve herhangi bir ikinci vagona binerek seyahate başlayabilirsiniz. Biletçiler boş kalan yerlere numarasız bileti olan yolcuları alıyorlar. Turist olduğumuz için önceliğimiz var, ufaktan birkaç rupilik bahşiş de işi kolaylaştırıyor. Yer bulunamazsa da uyku tulumunu açıp yere yatmak mümkün.
- Kısa turlarda taksi tutabilirsiniz: Özellikle birden fazla kişiyseniz çok yakın fiyatlara, oldukça konforlu ve hijyenik bir yolculuk için şoförüyle taksi tutabilirsiniz. Tek yön gidiş ya da günlerce sürecek turlarınız için kullanabileceğiniz bu yöntem aşağıda ‘TAKSİ’ bölümünde yazıyor. (Biz yaptık, pek memnun kaldık.)
Altın üçgende yer alan şehirler arasında trenle seyahat etmeyi planlıyorsanız, Hindistan tren seferleri, Hindistan tren saatleri, istasyonları, şehre nasıl gidebileceğinizi, kısacası gerekli olabilecek tüm bilgileri şehir rehberlerinin ulaşım bölümünde anlattık, buradan buyurun; bkz. Delhi, Agra, Jaipur. Altın üçgene ek olarak; bkz. Mumbai
HİNDİSTAN’DA HAVA YOLLARI – HİNT UÇAKLARI
20oo’li yıllarda Hindistan’da özel hava yollarının uçuş izni almasıyla birlikte çılgınca büyüyen ve bizler gibi ‘pahalı’ ülkelerde yaşayanlar için komik fiyatlarla ulaşım imkanı sağlayan Hindistan hava yolları bu büyük ülkenin uzak şehirlerini birbirine yakınlaştırıyor. Nüfus manyaklığını kontrol etmek ve en azından havalimanlarını uluslararası standartlarda tutmak için havalimanına uçak biletiniz/rezervasyonunuz/çıktınız olmadan giremiyorsunuz. Turistlere biraz daha esnekler ama bizim ikiliden Taflan gibi tipiniz varsa sıkıntı olabilir, o yüzden tüm bilet çıktılarınızı yanınıza alın. Bizim deneyimlediğimiz firmaların notları için; bkz: spice jet ; bkz: air india express Tüm biletleri yattığınız yerden kıyaslayarak uçuş saatlerini görmek ve satın almak için ulaşım sayfamızdaki bilet kıyaslama sitelerine bakınız.
HİNDİSTAN’DA RİKŞA
Hindistan’ın yerel ulaşım aracı. Bu kalabalık trafik çılgınlığında en pratik, en ucuz, en hızlı ulaşım aracıdır. Birçok rikşa, aynı zamanda sürücülerinin evidir. Özellikle büyükşehirlerdeki bisikletli ve motorlu rikşalardaki sürücüler küçük illerden üç kuruş umuduyla büyük kentlere gelmiş kişilerdir ve geceleri yolcu sepetlerinde uyurlar. Dört çeşidi vardır:
- Yaya Rikşa: Günümüzde sadece Kalküta şehrinin bir kısmında kalmış olan yayan rikşalar ulaşım için değil kültürel bilgi amaçlı notlarımızda yer alıyor. Aynı zamanda insanlık ayıbı da sayabileceğimiz bu araçcıklarda kast sisteminin otantik bir örneğini görebilirsiniz.
- Bisiklet Rikşa (Cycle): Bizlerin de sıklıkla kullanacağı Hindistan’da ulaşım için temel vasıtalardan biri. Özellikle kısa mesafelerde ve trafiğin ekstra yoğun olduğu saatlerde önemli bir araç. Gideceğiniz yeri iyi anlamış bir sürücü ile pazarlığa tutuşuyorsunuz her türlü makul bir fiyata iki kişiye kadar bindiğiniz özel vasıtanızla varacağınız yere trafiğe takılmadan ulaşıyorsunuz. Bisikletli rikşa sürücülerinin çoğu çelimsiz orta yaş insanlar, hele o yokuşlarda siz püfür püfür otururken onların ayağa kalkarak pedallara yüklenerek ancak ağırlığı kaldırabilmesi insanın içini burkuyor ancak yapabilecek bir şey olmadığını, bunun onlar için aslında oldukça kazançlı bir iş olduğunu düşünün.
- Motorlu Rikşa (Oto): Bildiğiniz triporter. İç Anadolu’da ‘üç tekerli’, Tayland’ta tuktuk denilen kabinli küçük motosiklet motoruyla hareket eden taşıt şehir içinde en sık kullanacağımız model. Büyük şehirlerde taksimetresi ile diğer bölgelerde de pazarlıkla kullanacağımız bu aracın ortalama fiyatları için ilgili şehir notlarımızı okuyabilirsiniz. Ne olursa olsun sıkı pazarlık yapmak önemli.
- Motorlu Mega Rikşa (Vikram): Mega boyutta olanı. Şoför hariç 8 kişilik oturma kapasitesi vardır. Eşyalarıyla birlikte 15 kişinin bindiğini görmüşlüğümüz var. Dolmuş mantığıyla kullanılabilir olsa da siz bunu da taksi olarak kullanabilirsiniz ancak çok kalabalık bir grup değilseniz vikrama ihtiyacınız yok.
HİNDİSTAN’DA TAKSİLER
Hem şehir içinde hem de şehirler arası ulaşımda taksi sık kullanılabilir bir vasıtadır.
Şehir içinde taksi: Kısa mesafelerde rikşaları kullanabilirsiniz. Uzun mesafelerde de özellikle trafik sebebiyle metroyu öneririz. Gerektiğindeyse 2 ve üstü kişili gruplar için taksi hem konforlu hem de ekonomik olur. Kalabalıktan veya kirlilikten rahatsız olursanız da bir ferahlama imkanı sunabilir. Taksimetreleri olsa da genelde açmak istemiyorlar, itiraz edip taksiden inin açacaklardır. Olmadı ikinci bir tanesine binersiniz. Delhi’de önüne gelen her araç taksicilik yapabilir ve işler pazarlığa tabiidir, Mumbai’de taksimetre açmak zorunludur ve tüm taksiler sarı siyahtır. Küçük şehirlerde de farklı uygulamalar olur. Bizim gittiğimiz diğer üç yerleşim Delhi benzeriydi. Ayrıca günlük şoförlü taksi kiralayarak da birçok şehirde kendi turunuzu organize edebilirsiniz.
Havalimanı şehir merkezi ulaşımı:İlgili şehrin notlarına bakabilirsiniz. Bizim rotamızda da, henüz gitmediğimiz kentlerde de genelde ön ödemeli taksi öneririz. bkz: pre-paid taksi
Şehirler arası taksi: Hindistan’ın biz turistler için, özellikle altın üçgen gibi kısa mesafeler için en güzel ulaşım yöntemi budur diyebiliriz. Evet standartlara göre biraz maliyetli oluyor lakin bizlerin ülkelerindeki fiyat standartlarıyla kıyasladığımızda çok makul. Konforlu, sağlıklı, dış ortamdan biraz yalıtılmış, yolculuklarda dinlenme imkanı sunan, e hadi itiraf edelim biraz da konformist bir yöntem. Şoförün aynı zamanda mini rehberlik hizmeti sunması, gideceğimiz her yeri rahatlıkla bulabilmesi, iyi ilişki kurmanız durumunda bizleri kazıklamaya çalışan yerlilerden tavsiyeleriyle koruması da avantaj. Şöförünüzün ingilizce biliyor olması kritik, bundan kesinlikle emin olun. Yol boyunca keyifli sohbetlerle yaşamın biraz daha içine girme, aklımıza gelen soruları sorma fırsatı da bulmuştuk bu sayede. Şehir içinde her mesafe için pazarlık yapıp tartışma yaşamadan gezmek de hem zaman kazandırıyor hem de oldukça rahatlatıcı. Çantanız, anlık hırka v.s. kıyafetiniz, ıvır zıvır bir sürü eşyanızı da sürekli yanınızda taşıma derdinden kurtarıyor. Ayrıca samimiyet kurarsanız komisyon için sizi bir yerlere götüren yerel rehberlere karşı duvar örebilmenize de peşinen yardımcı oluyor.
Biz Altın Üçgen için -tren de bulamayınca, biraz mecburiyetten- Delhi’den kiralamıştık. Klimalı Tata Indicar için; 1 tam günlük Delhi gezisi, 3 gece boyunca önce Agra’ya sonrasında Jaipur’a toplam 500 km şehirler arası yol, tüm şehir içi ulaşımlar ve Jaipur’da vedalaşacağımız havalimanına gidiş hepsi 11.000 Rupi + bahşişe anlaşmışız. (Vergiler dahil, ödeme istenirse kredi kartıyla komisyonsuz) O günün kuruyla 340 TL ediyordu, iki kişiye bölündüğünde adam başı çok makul bir rakam değil mi? Bunu üç ve dört kişi ile de yapabilirsiniz ancak fiyatta çok küçük oranlarda artış olacaktır. Marka ve modele göre fiyatlar değişiyor. Biz en ucuzu olan Tata Indicar’dan memnun kaldı. Diğer sunulan seçenekler Tata Indigo ve Toyota Innova idi. Pazarlık sırasında iki kişi girilmesi, ilerleyen aşamalarda kişi sayısının söylenmesini öneririz.
HİNDİSTAN’DA OTOBÜSLER
Rezillik! Hani öyle çok konformist adamlar değiliz. Anadolu’yu da biliriz, İstanbul’da metrobüs de kullanıyoruz ama bizi bile zorladığını söyleyebiliriz. Hepi topu iki kez ve çok kısa mesafelerde kullandık ama gitmeden önceki araştırmalarımızda yazanların çok haklı olduğunu belirtmek isteriz. Deneyimlerimiz ve araştırmalarımız ışığında söylemek gerek ki alt sınıf otobüsleri mümkünse kullanmayın. Kullanacaksanız da ulaşımın değil kültürel kazanımınızın keyfini çıkarın.
Hindistan’da Şehiriçi Otobüsler: Tıka basa dolu otobüsler durağa yaklaşırken yavaşlıyor, inenler atlıyor, binecekler zıplıyor ve hızını tekrar arttırıyor. Yani öyle en azından Türkiye’deki gibi ikinci şeritte de olsa durayım, Avrupa’daki gibi tam saatinde gelip yolcular yorulmasın diye sağa doğru eğileyim gibi durumlar yok. Adamın vakti yok ki sizi mi bekleyecek Allah aşkına! Yek cümle: uzak durun.
Hindistan’da Şehirlerarası Otobüsler: Firmalara göre değil de markalara göre ayrılır.
- Ordinary Class TATA Otobüsler: Muhtemelen kamyon bandından çıkmış, eski, dökük, amortismanın icadından habersiz üretilmiş, koltuk yerine tahta banklar konmuş yürüdüğü için kendini şanslı addeden cihazlar. Araç denmemeli, cihaz iyi. Binmeyin. Şirinler ama, onu demeden geçmeyelim.
- Delux TATA Otobüsler: Daha yeni model olup en azından otobüse benzemektedir. Kalabalık ve klimasız olması dışında pek sorun yok.
- Super Delux TATA Otobüsler: Unvanına bakmayın. Bizim gibi kara ulaşımı aşırı şekilde lüksleşmiş bir ülke vatandaşları için ‘normal’ denilebilecek bir otobüs. Kliması var, olayı bu.hi
- VOLVO Otobüsler: Bildiğin kalite. Normalde önemli değil de Hindistan’da 1 hafta geçirdikten sonra insan özlüyor. Klasik bilete göre iki kat pahalı olan bu otobüsler ihtiyacınızı tam karşılayacaktır. (Biz hiç binmedik, görmekle yetindik)
Şehirler arası ulaşımlarda “turistik otobüs” dedikleri sadece turistlerin bindiği lüks otobüsler bulunmakta, birden fazla kişiyseniz taksi tutmak yan faydalarıyla hem ekonomik hem de zaman olarak daha karlı olacaktır.