16. YÜZYILDAN KIRMIZI HAYALET ŞEHİR
Geleneksel Hindistan Altın Üçgen Turları’nın bonus durağı. Agra’ya 40 kilometre mesafede 16. yüzyılda inşa edilmiş bu terkedilmiş şehir, Hindistan Turunun arasında kalabalıktan birazcık kaçıp nefes almak için de iyi bir fırsat. “Re-construction” haritalarında hani yarı yıkık bir şeylerin güncel fotoğrafının arkasına orijinal çizimini koyarlar, üst üste bakınca ‘vay anam vay’ diye bir şeyleri hayal ederiz ya, burada ona gerek yok işte. Her şey olduğu gibi kalmış, bize düşen gezintinin ortasında mola verdiğimizde gözlerimizi kapatmak ve dönemin zenginliğini hayal etmek. Fatehpur Sikri’nin tarihine bakmak lazım biraz. 1570 – 1586 arasında İmparator Ekber Şah döneminde Babür hükümdarlığının başkentiymiş. Hikayeye göre oğlu olmayan ve tahtı bırakacak kimsesinin olmadığından yakınan Ekber’in Sikri şehrini ziyaretinde Selim Chisti isimli ermiş ona bir erkek evlat müjdeler. Süre gelen yıllarda 3 erkek çocuğu olan zengin imparator ilkine bu ermişin adı olan Selim’i verir. (tahta çıktığında Osmanlı İmparatoru Selim’le karışmaması için ismi Cihangir olarak değiştirilir.) Sonrasında düzenli yerleşim için bu bölgeye taşınan Ekber Fatehpur Sikri’yi başkent yapar.
Müslüman olup tüm dinlere ve görüşlere olağanüstü saygılı yaklaşan Şah Ekber hayatının devamını burada geçirmeye, dinleri ve dünyayı tartışmaya başlamıştır. En yakın arkadaşları farklı dinlere mensup kişilerden oluşmaktadır. İleri görüşlülüğü, hayata deneysel yaklaşımı ve farklı disiplinlerden arkadaşlarıyla birlikte – elbette zenginliğinin de etkisiyle- büyük dinlerin temellerini birleştiren “İlahi Din” isimli bir din kurmaya da çalışmıştır. Gel zaman git zaman, 1570’ten beri kısmen yaşanmaya başlamış, 1582’de inşaatı bittiğinde tamamen yerleşilmiş Fatehpur Sikri rivayetlere göre su yetmezliğinden 1586’da terk edilerek Agra‘ya yerleşilir. Bugün Fatehpur Sikri sudan sebeplerle(!) vedalaşılmasının ardına 1500’lü yıllardan günümüze tamamen korunarak kalan yapısıyla Dünyamızın en iyi korunmuş hayalet şehirlerinden sayılır. Elbette Unesco Kültür Mirasları Listesi’ndedir ve su sorunu hâlâ çözülememiştir.
Fatehpur Sikri Not Defteri
Hindistan genel notlarımızı okuyun: Tüm Hindistan yerleşimlerinde geçerli bilgileri elimizden geldiğince derledik. Kesinlikle rehbere bakmanızı öneririz.
Günübirlik uğrayın: Şehir dendiğine bakmayın siz, 1500’lerin şehri. Dolayısıyla küçük bir yer burası. Yayıla yayıla 3-4 saatlik bir zaman dilimi yeterlidir. Agra – Jaipur rotasının yol üzerinde olması nedeniyle de birçok tur ve turist tarafından yol üzeri ziyaret noktası olarak seçiliyor.
Çok fazla hayal etmeyin: Hayalet şehir, terk edilmiş nokta falan fazla heyecan verici ifadeler ancak altı o kadar dolu değil. Beklentilerinizi çok yükseltmezseniz çok keyif alırsınız.
Sıcak ötesi, dikkat edin: Tamam muson mevsimi dışında Hindistan hep sıcak ancak burası ekstra sıcak. Neredeyse bir çöl ortasında bulunan ve doğru dürüst gölgeliği olmayan yapılar olduğunu hatırlatmakta fayda var. Ekstra su, şapka iyi gelir. Elektrik sıkıntılarından ötürü her zaman soğuk şişe su da bulunamayabilir.
Yerel rehber tutun: Kapıda çok sayıda yerel rehber var. Devlet onaylı olanlarını rahatlıkla tutabilirsiniz. Pazarlığa çok açık değiller. Şehre ilk giriştekileri değil, müze kısmında bilet alacağınız yerdekileri öneririz. Ana giriştekiler hem gayr-ı resmi hem de çok fiyat farkı var. 2 saatlik rehberlik 300 rupi.
FATEHPUR SİKRİ’DE GÖRÜLECEK YERLER
Fatehpur Sikri’nin kendisi komple gezilecek görülecek yerler listesini oluşturuyor. Bu yüzden yapılarla ilgili temel bilgi vermekte fayda var. Not alabilirseniz yerel rehberden dinlerken teyit edebilirsiniz.
Cuma Mescidi: 1648 yılında Şah Cihan’ın kızı Jihanara uğruna inşa edilmiştir. İran ve Hindu mimarisi etkilerini birlikte barındırır. Olur da Ramazan’a denk gelirseniz her akşam Qavvali ilahilerini dinleyebilirsiniz.
Bulend Darwaza (Zafer Kapısı): Kur’andan alıntılar yer alan kapı 54 metrelik yüksekliğiyle şehrin en yüksek yapısıdır. Ekber’in Gujarat’a yaptığı seferdeki zaferi üzerine bina edilmiştir.
Dergah – Şeyh Selim Chisti Türbesi: 1570’te inşa edilen türbe bölgenin meşhur beyaz mermerleriyle öne çıkıyor.
Jodha Bai Sarayı: Üç eşin sahip olduğu sarayların en büyüğüdür. Eski şehrin içinde bulunan yapı Amber Mihrace’nin kızı olan Cihangir’in annesi için yapılmıştır. Hindu olan bu eşin konağı olan yapı bir Mandir’i de içinde barındırır. (Hint tapınağı)
Hristiyan Eşin Sarayı: Ekber’in Hristiyan eşi olan Meryem’in konaklaması için yapılmıştır. Duvarlarında minyatürler yer alan küçük sarayın içinde bir de mini şapel yer alır.
Türk Sultanın Evi: Ekber’in sevgili eşlerinden biri olan Sultan Rukiye Begüm’ün yaşantısını devam ettirmesi için yapılmıştır. Ana saraya en yakın sultan evidir. Ahşap süslemeleriyle öne çıkar. Yapının içinde bir Türk hamamı da yer almaktadır.
Panch Mahal (Beş saray): Soylu kadınların kullandığı genel binadır. Bir tür saray denebilir. 5 katlı olmasından ötürü beş saray ismini almış. Her kat bir öncekinden daha küçük olarak inşa edilmiş dolayısıyla daralan bir mimari yükselişe sahip yapının son katında tek odacık yer alıyor. Hindu eş zamanında yoganın güneşe selam duruşunu her sabah burada yaparmış. Girişi ücreti Taj Mahal biletinizi gösterdiğiniz takdirde 250 rupi, göstermezseniz 10 rupi daha ödersiniz.
FATEHPUR SİKRİ’YE NASIL GİDİLİR?
Agra üzerinden geldiğinizi, Jaipur veya Varanasi’ye gittiğinizi farz edelim. Özel taksiniz varsa Agra ile birlikte buraya bir gün ayırmanız yeterlidir. Ekstra konaklamaya zaman ve para ayırmaksızın rotanıza devam edebilirsiniz. Agra’dan buraya gel git yapacaksanız gidiş dönüş özel taksi kiralayın. Otobüsler ızdırap verici sürelerde buraya geliyormuş. 40 kilometrelik bu mesafe için Agra’dan Fatehpur Sikri’ye gidiş dönüş ve şoförün sizi bekleme süresi dahil 1200-1500 Rupi arası makul bir fiyattır. Yakıt masrafının 850-900 Rupi arası tuttuğunu bizim devamlı şoförümüzden öğrendik, kalan kısmı taksicinin zaman maliyeti ve kârı. Pazarlık yeteneğinize kalmış.