TUNA BOYUNSA, BUDA BAŞ, PEŞTE VÜCUT…KÖPRÜLER DE GERDANLIK.
Budapeşte seyahati genelde Orta Avrupa turu programlarının temel gezi noktası. Tuna’nın iki yakasına zamanında kurulmuş Buda ve Peşte şehirlerinin birleşmesiyle oluşturulmuş, romantizmin ve huzurun önemli bir noktası Budapeşte şehri. Avusturya–Macaristan İmparatorluğu döneminden beri Viyana’nın gölgesinde kalan şehir hiçbir şekilde kaotikleşmeden tüm duyguları ısıtan bir macera sunuyor biz Orta Avrupa turu konuklarına. Budapeşte tatili için bir sebep de Budapeşte Kaplıcalarında sağlık turizmi.
Budapeşte hava durumu için bir genelleme, yazın tam ortasındaki durumu pek bilmiyoruz ama sürekli yağmurlu ve sisli ve puslu bir hava hakim. Bu da doğal olarak Budapeşte gezisinde sakinliğe itekliyor insanı. Budapeşte Parlamento Binası başta olmak üzere haşmetli eski binaların sürekli yağmurla grileşen dış dokuları, Tuna’nın rengi, sis perdesinin birden açıldığında karşımıza çıkan muhteşem ışıklandırmalar, çok kalabalık olmayan caddeler insanı doğal bir melankoliye sürüklüyor.
Macaristan, dolayısıyla başkent çok acı çekmiş, tarihin her anında çekilen bu acılar şu anda tarihi diye gezdiğimiz binaların aslında birer yenilenmiş sahtekarlık olduğu hissine insanı sürüklese de, biraz makul düşünüldüğünde buna sıkı bir yara sarma diye de bakabiliriz. Turistlerin sık yaptığı hata bölgenin üçlüsünü birbiriyle kıyaslamak. (Prag ve Viyana) Mümkün olduğunda her yeri orada sevmek ve değerlendirmek taraftarı olsak da insan bu şehirleri genelde arka arkaya gördüğü için bu kıyaslamadan pek engelleyemiyor kendini. Yapmamanızı öneririz. İlla bir kıyas isterseniz Buda ile Peşte’yi kıyaslayalım. Biri demokrasinin, siyasetin egemenliğinde, biri ticaretin zenginliğinde büyümüş iki kent ve bu iki kentin güçlerini birleştirdiğinde ortaya neler çıkabileceğini gösteren bir ülke: AB Üyesi Macaristan.
BUDAPEŞTE NOT DEFTERİ
Günü ikiye bölün: Şehir hem gündüz hem gece farklılıklar sunuyor insana. Aynı binaya bakıyorsunuz, sanki farklı bir tur yapıyormuş gibi hissediyorsunuz. Öğlen uykusu iyi bir fikir olabilir günü şak diye bölmek için.
Gecenin tadını çıkarın: Gece hayatının canlılığını pek söylüyorlar, bizim şansımız olmadı eğlence kısmı ile ilgili yorum yapmayalım ancak izlemek, fotoğraflamak ve keyiflenmek için kesinlikle Tuna kıyısında bir yürüyüş yapın. Tüm gezgin kaynaklarına göre Budapeşte tam bir gece şehri. Işıklandırmayı çok güzel kullanmışlar ve övgüye değer binalarla köprüler, Tuna’nın çirkin rengini kapatan gece karanlığıyla birlikte enfes siluetler çıkarıyor.
Tekne turu yapın: 1 ya da 2 saatlik turlar bulunuyor ve bu güzel kenti Tuna Nehri’nden izleme fırsatı sunuyor. Biz yapamadık ama size öneririz. Büyük başlı bir seçeneği tercih edin diyorlar.
Kaplıcalara gidin: Budapeşte bir fay hattının üzerine kurulmuştur, bunun deprem gibi büyük olumsuzlukları olsa da ciddi bir yer altı kaynağı ve bu kaynakların iyi kullanımıyla birçok haman/kaplıca benzeri tesise de sebep olmuş. Özellikle civar ülkeler vatandaşlarına da fizik tedavi hizmeti sunan bir sağlık merkezi burası. Budapest Card aldıysanız genelde bir hamam dahil oluyor, kartın bitiş süresine yakın giderseniz sonuna kadar tadını çıkarırsınız, ekstra da kâr elde etmiş olursunuz. (Bkz: Backpacker ruhu)
Margit Adası’na gidin: Şehri ikiye bölen Tuna’yı ikiye bölen küçü bir adacık var. Oval şekilli bu adaya her iki köşesinden geçiş köprüleri de bağlanıyor. Adada keyifli bir orman yürüyüşü, bisiklet turu, çimlerde yayılma gibi dinlenceli aktiviteler sizi bekliyor. Gece eğlence mekanlarının ev sahibi olan adada bir de büyük bir süs havuzu ile ışıklı müzikli su gösterisi yapılıyor. Gösteri sürekli olarak küçük atraksiyonlar sunsa da asıl her saat başı 10-15 dakikalık bir sunu var. En zevklisi de akşam 20:00 sıralarında olan son gösteri. Hava iyice karardığı için havuzun ışıklandırması oldukça başarılı oluyor ve klasik müziğin güzel ezgileri eşliğinde Margit Adası su gösterisini izleyebiliyorsunuz. (Ücretsiz)
Sziget Festivali iyi bir bahane: Avrupa’nın en büyük müzik festivali Sziget, Budapeşte’de düzenleniyor. Orta Avrupa turu için zamanını denk getirirseniz iyi bir ek bahaneniz olur. Bizim şehri ikinci ziyaretimizin sebebi festivaldi ve çok detaylı yazdık. Buyurun: Sziget
Yemek beklentiniz kısıtlı olsun: Malum Macaristan mutfağı zengin olsa da ağır ve yağlı. Genelde turistlerin çok beğenmediği meraklısının ise etkilendiğini iddia ettiği bir yemek kültürü var. Bence zayıflığının yansımasıyla şehirde çok fazla Mc Donald’s ve Burger King açılmış. Gulaş, balık çorbası, Borjûpaprikâs öncelikli olmak üzere et yemekleri meşhur yemekler olarak sıralanabilir. Genel olarak fiyatları uygun bir Avrupa şehri olduğu için iyi restoranlarda değişik tatlar deneyebilirsiniz bütçenize göre. Beğenirseniz bize de anlatın.
İç avlulu bir hostel ya da otelde kalın: Budapeşte geleneksel Orta Avrupa mimarisini taşır. Geniş ön yüzlü koca koca binalar doğal olarak iç avlulu yapılar doğuruyor. Kenti biraz daha şehirli hissetmek için iç avlulu bir konaklama önerimiz olur. Biz Catherina Hostel’de kalmıştık, öneririz. Bu arada 7 € gibi komik bir fiyata kaldık. (Teréz körút 30)
BUDAPEŞTE’DE GÖRÜLECEK YERLER
Macaristan Parlementosu (Orszâghâz): Ülkenin bağımsızlığını ve gücünü vurgulamak için inşası sırasında ‘haşmet’ kelimesinin mimari hakkını vermek için Tuna kıyısında 40 milyon kiremit, yarım milyon değerli taş ve 40 kilo altın katkısıyla inşa edilmiş eşsiz yapı gündüz büyülediği kadar gece de ışıklandırmasıyla bambaşka bir manzara sunuyor. Biz belki de dışarıdan (hele nehrin karşısından) bakmaya doyamadığımız için içini ziyaret etmedik ancak Budapeşte’de gezilecek yerler listesinin başındaki bu değerli yapı, turistik ziyarete açık.
Kale Tepesi: (Kraliyet Sarayı, Mátyas Kilisesi, Ulusal Galeri, Tarihi Müze ve Balıkçılar Burcu‘nu toptan içine alan bölge): Şehrin ve Buda yakasının en önemli turistik bölgesi. Burada gezmek, nefes almak insana gerçekten keyif veriyor. Yemek saatine yakınsanız civardaki noktalardan birinde turist menüsü yemenizi de öneririz. (Yaklaşık 9-10 Euro karşılığı HUF) Sıraladığımız tüm binaları da görün mutlaka. Galeri çok bir şey vaad etmiyor notunu da düşelim. Ulusal galeri için: mng.hu; Tarihi Müze için: btm.hu
Gellért Tepesi: Buda yakasının en özel noktalarından olan tepe; hamamları, mağara kilisesi, anıtı ve kalesi ile gezilesi noktaların başında geliyor.
Aziz István Bazilikası: 96 metre yüksekliğiyle şehrin en büyük kilisesi, parlamentoya yakın konumu ile geçerken ziyaret edilesi binalardan.
Hamam ve Kaplıcalar: Yukarıda not defterinde detaylıca yazdık. Budapeşte’de yapılacak şeylerin önemli bir maddesi. Kesinlikle vaktiniz varsa gitmenizi öneririz. Çoğunda havlu, mayo gibi ihtiyaçlarınız kiralanabiliyor olsa da, en azından terlik ve mayonuzu almanızı öneririz.
Vaci Utka (Vaci Caddesi): Modern kısmın merkezinde yer alan cadde tarihi şehrin arasında modern, ‘yaşanılan’ kısmı sunuyor. Lüks restoranlar, kafeler, alışveriş merkezleri hem yerli halk için hem de turistler için buluşma noktası.
Magyar Âllami Operaház (Devlet Opera Binası): Tam tahmin edileceği üzere yine haşmetinden hiçbir şey eksiltilmeden yükseltilmiş bir şaheser. Bina neo-rönesans mimarisiyle inşa edilmiş ve şehrin sanata aşkını kutsuyor. Web sitesi incelenebilir.
Margit Adası: Yine yukarıda Budapeşte not defterinde anlattığımız için çok detaylandırmayalım, mutlaka gidin, vakit geçirin, havuz şovunu kaçırmayın.
Macar Ulusal Müzesi: Vâci Caddesine yakın noktadaki müze şehrin en etkileyici müzesi olarak öne çıkıyor. Biz giremedik, sizin değerlendirmelerinizi bekleriz.
Ulusal Széchényi Kütüphanesi / Országos Széchényi Könyvtár: 8 Milyona yakın zengin bir arşivi konuklarına sunan kütüphane zamanı, araştırma isteği olan konuklara öneriliyor.
Tuna’nın Köprüleri: İnsanlık tarihi boyunca işlevsellik için yapılan yapılar arasında herhalde en çok estetik kaygısı güdülen yapılar köprüler olmuştur. Budapeşte de bu estetik kaygısını; yaşayanlarına ve konuklarına çok başarılı sunmuş. Széchenyi lánchid Köprüsü (Zincir Köprüsü) en estetik köprü olsa da, Margit Köprüsü, Arpad Köprüsü, Erzsébet Köprüsü ve yeni Megyeri Köprüsü izlemeye değer şaheserler.
Magyar Vasuttorteneti Park (Macaristan Demiryolu Müzesi): Sizin için araştırma yaparken yakaladık, daha önce bilmiyorduk bile. İlginizi çekiyorsa bir değerlendirin, Avrupa’nın en büyük koleksiyonuna sahip olduğunu iddia ediyorlar.
Budapeşte şehir içi ulaşım v.s.’de gerekli Budapest Card’la ilgili ayrıntılı bilgi için bkz: Budapest Card
Sziget Müzik Festivali için tekrar geleceğiz elbet Budapeşte! (Güncelleme: Gittik, 3 sayfa yazdık: Bkz: Sziget)